Maar in de kerk kunnen we er ook wat van! Soms met hele goede, vrome motieven. Er is ontzettend veel binnengedrongen dat er niet thuis hoort; via kinderbijbels, zondagsschool- en kleuterjuffen en zelfs via synodaal goedgekeurde gezangen. Het dieptepunt was, wat mij betreft, het moment dat ik mezelf in een een kerstnachtdienst hoorde zingen over een lasershow in Bethlehem (in een lied dat terecht het Liedboek en de Evangelische liedbundel niet heeft gehaald: De herdertjes lagen bij nachte, Johannes de Heer 609, vers 2).
Tijd dus
voor een ontmythologisering. En dan heb ik het niet over een ontkenning van de
maagdelijke geboorte – daar spreekt de bijbel weer heel duidelijk wel over-
maar over al die andere aangroei.
Ik wil u,
alvorens de adventstijd aanbreekt, graag in het kort onderwijzen over alle zaken
die we onze kerstvieringen hebben binnengesmokkeld, maar daar krachtens het
onfeilbare Woord van onze God niet thuishoren; pakt u er Matteüs 2 en Lucas 2
maar bij. Misschien wilt u het helemaal niet weten, maar ik ga het wel
opschrijven; kijk maar of u er wat mee doet.
- Jozef en Maria hebben niet alle Bethlehemse herbergen of nachtverblijven afgesjouwd voor ze onderdak vonden; er was er maar één.
- Nergens in het kerstverhaal wordt van een stal gesproken; Jezus kan ook in een grot geboren zijn. Of in de open lucht, op de binnenplaats van een nachtverblijf voor karavanen ; dan horen er geen os en ezel bij het jonge gezin, maar kamelen. (Over de os en ezel, in het bargoens het schorremorrie, kun je trouwens wel een hele bijbelse (kerst-)preek maken, op grond van Jesaja 1:3. Maar dat tussen haakjes).
- De herders waren geen herdertjes, maar ruwe bonken die veelal met de nek werden aangekeken.
- Ze lagen hoogstwaarschijnlijk ook niet ‘midden in de winternacht’ in het veld; dan is het ook in Israel veel te koud. ‘Down under’ zitten ze er dichterbij als ze Kerst vieren op het strand.
- De engelen vormden niet een koor maar een leger.
- Ze zongen ook niet, maar spraken of riepen (zoals in alle vertalingen staat); misschien is ‘scandeerden’ de beste vertaling.
- De herders vertrokken niet weer na verloop van tijd om plaats te maken voor de bezoekers uit ‘het oosten’; die arriveerden waarschijnlijk pas na een jaar, of nog later (daarom brengt Herodes, met een veilige marge, alle kinderen tot twee jaar om).
- Jozef, Maria en Jezus woonden toen in een huis.
- Er wordt niets gezegd over het aantal bezoekers. Het kunnen er twee geweest zijn, maar ook 35.
- Het waren geen koningen, ook geen gewone ‘wijzen’, maar magiërs (magooi in het grieks). Waarschijnlijk moeten we denken aan een kruising tussen astronomen (dat zijn wetenschappers) en astrologen (dat zijn mensen die verboden occulte praktijken praktiseerden die in het Oude Testament als ‘gruwelen’ worden bestempeld).
- Het is best mogelijk dat Jozef en Maria een ezeltje hebben gekocht om naar Egypte te vluchten toen zij van die kostbare geschenken hadden gekregen van de magiërs, maar er staat niks over in de bijbel.
Waarom we dan toch maar door moeten gaan met Kerst vieren?
Omdat er waarachtig wel wat te vieren valt, ook – of: juist- zonder alle
romantische poespas die we het verhaal hebben binnengehaald. Het Woord is vlees
geworden; God overbrugt zelf de kloof die er is gekomen tussen Hem en ons.
Misschien wat minder verkleinwoorden en wat meer Fillipenzen 2.
En ook omdat Kerst ongekende mogelijkheden biedt omdat er
dan mensen ‘onder het gehoor’ komen die dat de rest van het jaar nauwelijks of
nooit doen. En juist ten behoeve van hen
is het voor vertellers en verkondigers
belangrijk om in een paar verstaanbare woorden door te dringen tot de
kern. Misschien wilt u speciaal rond Kerst bidden voor die vertellers en
verkondigers bidden, en voor hun gehoor.
In iets verkorte vorm als PS geplaatst in Kerk op Dordt jaargang 4 , nummer 22, d.d. 315 november 2013, p. 36.
In iets verkorte vorm als PS geplaatst in Kerk op Dordt jaargang 4 , nummer 22, d.d. 315 november 2013, p. 36.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten